Phát triển còn manh mún

Theo đánh giá của các chuyên gia du lịch, Khánh Hòa có nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển du lịch cộng đồng. Ngoài 2 huyện miền núi Khánh Sơn và Khánh Vĩnh còn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số để phát triển du lịch cộng đồng, TP. Nha Trang, thị xã Ninh Hòa, huyện Vạn Ninh… còn có những làng biển, làng nghề truyền thống để xây dựng thành các điểm du lịch cộng đồng. Trong đó, xã Ninh Vân (Ninh Hòa) và làng nghề xoi trầm hương xã Vạn Thắng (Vạn Ninh) đã được UBND tỉnh công nhận là điểm có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng.

Để thúc đẩy sự phát triển du lịch cộng đồng, năm 2022, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 06 về Quy định một số nội dung và mức chi hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh và Sở Du lịch đã triển khai hướng dẫn các địa phương về xây dựng các điểm du lịch cộng đồng. Đến nay, có 6 địa phương (TP. Nha Trang, TP. Cam Ranh, các huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Diên Khánh, Cam Lâm) đã có văn bản gửi Sở Du lịch đề nghị đánh giá, thẩm định địa điểm, mô hình có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng. Trong đó, huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh đã xây dựng và đang triển khai Đề án phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương. Tuy nhiên, đến nay việc phát triển du lịch cộng đồng còn khá manh mún. Hiện nay, chỉ có xã Ninh Vân phát triển được du lịch cộng đồng khi có một số hộ cho thuê dịch vụ lưu trú theo mô hình home stay. Các điểm còn lại chủ yếu dừng lại ở tiềm năng hoặc hướng đến du lịch cộng đồng nhưng chưa phải là du lịch cộng đồng (xây dựng khu/điểm du lịch trên đất nông nghiệp, thiếu sự tham gia của cộng đồng…). Theo đó, đến nay chưa có điểm du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh được hỗ trợ theo quy định tại Nghị quyết số 06 của HĐND tỉnh.

Mới đây, Sở Du lịch đã làm việc với các địa phương về định hướng phát triển du lịch, trong đó có việc phát triển du lịch cộng đồng. Các địa phương đều rất mong muốn phát triển du lịch cộng đồng. Tuy nhiên, nhận thức của người dân về du lịch cộng đồng còn hạn chế, nguồn lực để phát triển du lịch cộng đồng còn thiếu, nhân lực chưa đảm bảo trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để phục vụ khách. Sự phối hợp giữa các cấp, ngành và địa phương trong quản lý và phát triển du lịch cộng đồng còn thiếu chặt chẽ; việc thu hút đầu tư và hỗ trợ tài chính cho du lịch cộng đồng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch… Đơn cử như huyện Khánh Sơn đã đề xuất phát triển du lịch cộng đồng ở thôn Hòn Dung, xã Sơn Hiệp nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành việc xây dựng đề án. Huyện Khánh Vĩnh đề xuất phát triển du lịch cộng đồng ở xã Khánh Trung, Khánh Thượng. Tại đây cũng đã có một số khu, điểm du lịch theo hướng du lịch sinh thái cộng đồng nhưng chưa đúng nghĩa là du lịch cộng đồng, một số điểm du lịch xây dựng trên đất nông nghiệp, đất rừng nên gặp nhiều khó khăn trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định. TP. Nha Trang cũng xác định phát triển du lịch cộng đồng ở tổ dân phố Bích Đầm (phường Vĩnh Nguyên), nhưng đến nay vẫn còn khó khăn trong việc triển khai, trong đó bến tàu ở Bích Đầm chưa được công nhận là bến thủy nội địa.

Cần thêm những nguồn lực

Theo bà Nguyễn Thị Lệ Thanh - Giám đốc Sở Du lịch, để phát triển du lịch cộng đồng cần dựa nhiều vào việc phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, ở nhiều địa phương hiện nay chưa có nguồn lực để đầu tư khôi phục các làng nghề truyền thống, các khu triển lãm, trưng bày hiện vật văn hóa địa phương, khu bán hàng lưu niệm cho khách du lịch nhằm phát huy tốt sản phẩm du lịch của địa phương. Đơn cử như ở xã Khánh Trung, huyện Khánh Vĩnh có nhiều điều kiện để phát triển du lịch cộng đồng. Tuy nhiên, hiện nay xã lại thiếu nhà dài truyền thống để làm điểm sinh hoạt văn hóa cộng đồng, trưng bày các vật dụng truyền thống… để phục vụ khách tham quan du lịch.

Ông Phạm Minh Nhựt - Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Nha Trang - Khánh Hòa cho rằng, để phát triển du lịch, các địa phương cần xây dựng các đề án du lịch cộng đồng với địa điểm cụ thể, trong đó phải có kế hoạch, mục tiêu, nguồn lực đầu tư rõ ràng cho từng giai đoạn. Trên cơ sở đó, Sở Du lịch và Hiệp hội Du lịch Nha Trang - Khánh Hòa sẽ hỗ trợ tư vấn để các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư, hoàn thiện các tiêu chí của địa điểm, mô hình du lịch cộng đồng nhằm phục vụ khách đến tham quan và trải nghiệm; kết nối với các đơn vị lữ hành, truyền thông quảng bá để thu hút du khách…

Theo Sở Du lịch, dự kiến trong năm 2024, UBND huyện Vạn Ninh và thị xã Ninh Hòa sẽ tổ chức lễ công bố địa điểm có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng của địa phương; triển khai hỗ trợ kinh phí cho các tổ chức, cá nhân theo Nghị quyết 06 của HĐND tỉnh.